- cienka warstwa materiału polimerowego
- grubość membrany jest rzędu jednostek mikrometrycznych
- ma za zadanie nie wpuszczać wody z zewnątrz, ale pozwolić na przenikanie pary wodnej na zewnątrz
- zapobiega wnikaniu wiatru do środka
Podział według wykonania:
Połączenie membrany z materiałem wierzchnim lub podszewką - membrana jest laminowana tylko na tkaninę zewnętrzną i jest zwykle pokryta wolną podszewką, nie można jej wyjąć.
Membrana swobodnie wkładana pomiędzy materiał zewnętrzny i podszewkę - membrana jest tylko luźno włożona pomiędzy podszewkę i materiał wierzchni, laminowanie nie jest używane, możemy ją wyjąć.
Podział według technologii odprowadzania wilgoci:
Mikroporowate membrany działają na zasadzie określonej wielkości porów do wielkości cząsteczki wody i pary wodnej. Pory są przepuszczalne dla cząsteczek pary wodnej, ale są zbyt małe na kroplę wody, np. Gore-Tex
Membrany hydrofilowe (nieporowate) nie mają porów. Skroplona woda (pot) po wewnętrznej stronie membrany jest rozprowadzana do jej własnego materiału i chemicznie transportowana na zewnątrz, np. Sympatex
Wodoodporność mierzona jest za pomocą słupa wody - dla odzieży motocyklowej od ok. 5 - 30 tys. mm
Przepuszczalność to zdolność do przepuszczania pary wodnej wytwarzanej przez ludzkie ciało do środowiska - w odzieży motocyklowej ok. 2 - 10 tys. g/m2/24 godz.
Materiały membranowe lub membrany
Materiały membran są tworzone przez spajanie membrany i tkaniny nośnej. Membraną rozumie się cienką warstwę materiału polimerowego. Grubość membrany jest rzędu jednostek mikrometrycznych. Materiały membranowe są często określane jako laminaty, z uwagi na to, że laminowanie stosuje się do łączenia membrany i tkaniny nośnej (z wyjątkiem poniżej). Membrana ma za zadanie nie wpuścić wodę z zewnątrz, ale umożliwić transmisję pary wodnej. Najczęściej stosowanym materiałem membranowym są Politetrafluoroetylen (PTFE), poliester (PES) lub poliuretan (PU). Materiały membranowe są dalej podzielone według wykonania połączenia membrany z materiałem wierzchnim lub podszewką, lub membrana może być swobodnie wkładana pomiędzy materiał zewnętrzny i podszewkę.
Podział jest następujący:
a) Laminaty dwuwarstwowe
Membrana jest laminowana tylko na zewnętrzną tkaninę, a wewnątrz jest zwykle pokryta wolną podszewką. Podszewka zapobiega uszkodzeniu membrany i stykowi ciała z membraną. Laminowanie oczywiście zmniejszy wodoodporność i przepuszczalność samej pierwotnej membrany, ale poprawi odporność na uszkodzenia, które wynikają z odporności górnej tkaniny. Wynikiem jest zwykle wygodny, komfortowy i elastyczny materiał.
Laminat dwuwarstwowy Laminat trójwarstwowy
b) Wykonanie z luźno włożoną membraną albo także z-liner
Laminowanie w ogóle nie jest używane, dlatego nie chodzi o laminat. Membrana jest tylko luźno włożona między podszewkę i górny materiał. To interesujący sposób do zachowania parametrów membrany, w szczególności oddychalności. Przepuszczalność z przestrzeni za membraną na zewnątrz jest następnie ograniczona przez materiał górny. Taka konstrukcja pozwala na dowolne rozwiązanie kroju nawet w przypadku materiałów, na które źle by się laminowało lub był by problem z podklejeniem szwów. Jest często używany w modnej odzieży, ale także w rękawicach lub butach. Membrany mogą być wykonane z materiałów opartych na dwóch zasadach, inaczej też technologii transportu wilgoci. Zasady mogą się wzajemnie uzupełniać.
Z-liner
Zgodnie z obowiązującą zasadą membrany dzielimy na mikroporowate lub hydrofilowe (nieporowate):
Mikroporowate membrany działają na zasadzie określonego stosunku wielkości porów do wielkości cząsteczki wody i pary wodnej. Najczęściej podawane jest, że pory membrany lub warstwy zatartej są około 20 000 x mniejsze niż kropla wody a do 700 razy większe niż cząsteczki pary wodnej. Pory są tak przepuszczalne dla cząsteczek pary wodnej, ale są one zbyt małe dla kropli wody. Rozmiar porów podawany jest w dziesiątkach mikrometrów. Mikroporowate membrany osiągają wysokie wartości przepuszczalności pary (ponad 20 000 g/m2/24 hod) i słup wody (nawet ponad 30 m / słupa wody). Membrany mikroporowate mają również pewne wady. Podczas użytkowania pory mogą zostać zapchane przez brud, tłuszcz i sole. Producenci poszczególnych materiałów przeciw temu wykorzystują różne modyfikacje. Właściwa konserwacja jest również ważna, ważne jest stosowanie odpowiednich preparatów nie pozostawiających resztek, które następnie uszkadzają funkcjonalność. Do najbardziej znanych mikroporowatych membran należy Gore-Tex.
Hydrofilowe (nieporowate) membrany działają na innej zasadzie. Membrana hydrofilowa nie ma porów, chodzi o całkowicie pozbawioną porów jednorodną powłokę. Przenikanie wilgoci opiera się na zasadzie chemiczno-fizycznej, gdy woda staje się częścią membrany przez pewien czas (wiązanie cząsteczek wody z materiałem membrany). Jest to zasada transferu pary, podobna do przebiegu wymiany substancji przez błonę komórkową żywych organizmów. Woda kondensowana (pot) po wewnętrznej stronie membrany jest rozprowadzana do jej własnego materiału i chemicznie transportowana na zewnątrz. Zaletą jest minimalne zapychanie, lepsza elastyczność i przenoszenie płynu oraz wysokie wartości słupów wody (nawet ponad 30 m / słupa wodnego). Wadą jest praktycznie zerowa transmisja gazów. Membrany hydrofilowe są często nazywane "inteligentnymi". Im bardziej intensywny ruch i czym bardziej się pocimy, tym więcej wzrasta temperatura ciała. Pod wpływem wyższej temperatury cząsteczki w hydrofilowej warstwie membranowej poruszają się szybciej, odległości między nimi wzrastają, a zdolność do przepuszczania pary proporcjonalnie wzrasta. Membrany hydrofilowe są zwykle ukryte pomiędzy tkaniną zewnętrzną i wewnętrzną. W przypadku membrany jest to klasyczny laminat trójwarstwowy. Konserwacja jest prosta i wystarczy pranie w zwykłych środkach w temperaturze 30°C. Do najbardziej znanych nie porowatych materiałów hydrofilowych należy SYMPATEX ze zmodyfikowanego PES.
Wodoodporność
Materiały wodoodporne mają wartość słupa wodnego ponad 1,3 m, ale w praktyce napotykamy znacznie wyższe wartości. Całkowita wodoodporność jest zapewniona przez podklejenie szwów specjalną taśmą lub nowiejszą technologię łączenia materiałów (nowoczesna technologia bezszwowa).
Hydroizolacja
Hydroizolacja to zdolność opierania się infiltracji wody z zewnątrz. Mierzona słupem wodnym, pod którym tkanina przepuści pierwsze 3 krople. Im większy słup wodny, tym większa hydroizolacja. Najczęściej mierzy się ją za pomocą statycznego testu kolumną wodną zgodnie z ISO 811, i podaje się przeliczone ciśnienie hydrostatyczne definiowane metrami słupa wodnego (m s.w.). Należy pamiętać, że hydroizolacja oznacza wartości własnego materiału, a nie konkretnego produktu. W praktyce na wodoodporność mogą mieć negatywny wpływ aspekty konstrukcyjne określonego modelu odzieży, takie jak szwy, zamki, kaptury itp. Należy dodać, że jest to test statyczny, który nie symuluje naprężeń dynamicznych, które są powszechne w praktyce. Ogólnie za wodoodporny można uznać materiał ze słupem wodnym od 1,3 m s.w., ale w praktyce u odzieży motocyklowej to 5 m s.w. - 20 m s.w.. W rzeczywistym użyciu tkaniny są poddawane znacznie wyższym naciskom.
Przepuszczalność
Oddychalność to zdolność uwalniania pary wodnej wytwarzanej przez organizm ludzki do środowiska. Czasami oddychalność jest określana jako zdolność materiału do „oddychania”, co jest jednak bardzo niedokładne, ponieważ tylko niektóre materiały, które umożliwiają transport wilgoci, również przepuszczają gazy (patrz wyżej membrany hydrofilowe). Opis i pomiar oddychalności jest prawdopodobnie najbardziej problematycznym obszarem, w którym podana wartość służy raczej do porównania produktów, a to jeszcze jednego producenta, niż do opisu stanu faktycznego. Oddychalność jest silnie uzależniona od otaczających warunków klimatycznych i jest wiele czynników w grze. Szybkość przepuszczania pary wodnej mierzona metodą MVTR (Moisture Vapor Transmission Rate) podaje się w jednost g/m2/24 godz. Jako przykład podajemy, ile pary wodnej wyprodukuje ciało ludzkie podczas typowych czynności. Podczas chodzenia ciało produkuje aż 10 000 g/m2/24 godz. (czyli prawie 10 litrów wody za 24 godziny), podczas biegania aż 25 000 g/m2/24 godz. a podczas ekstremalnych wyczynów sportowych nawet 35 000 g/m2/24 godz.
W praktyce trzeba pamiętać, że wszystko jest ograniczone prawami fizycznymi. Wilgoć może odparować z odzieży tylko wtedy, gdy ma do tego warunki. Jeśli wilgotność wewnątrz i na zewnątrz jest taka sama, nie nastąpi wtedy odpływ wilgoci i nawet najlepszy materiał nie pomoże. To samo dotyczy pocenia się i oddychalności. Oddychający materiał pozwoli wilgoci wytwarzanej na opuszczenie odzieży, ale sama produkcja potu przez ciało nie będzie ograniczona. Oddychalność jest wspomagana przez doskonałą wentylację, więc na przykład nawet najlepsze kurtki dla lepszej wentylacji są produkowane z otworami wentylacyjnymi.